Deprem mühendisliği denildiğinde akla ilk depreme dayanıklı bina yapımı ve onunla ilgili statik-dinamik hesaplamalar gelir. Ancak bir de bunun öncesinde yapılan işlemler vardır. Deprem verilerinin işlenmesi kuvvetli zemin tepki analizleri ve zaman tanım aralığında deprem hareketinin incelenmesini içerir.
Statik hesaplar için gerçek zamanlı deprem verilerine ihtiyaç olmuyor, çünkü genelde eşdeğer deprem yükü hesabı ile işlemler yapıyoruz. Tabi bu verilerin hiç kullanmadığı anlamına da gelmiyor. Yönetmelikleri hazırlayanlar o veriler ile çalışıyor ve biz inşaat mühendislerine belirli koşullarda kullanacağımız şartları sınırlı bazı formüller çıkarıyor. Bizler de eşdeğer deprem hesabı gibi basit yöntemlerde yönetmelikleri hazırlayan hocalarımızın verdiği formülleri kullanıyoruz.
Dinamik hesaba gelecek olursak. Dinamik hesap yaparken çeşitli deprem verilerine ihtiyacımız oluyor. Bunlar sırasıyla; ivme-zaman, hız-zaman, deplasman-zaman grafikleri oluyor. Sismografların yer hareketleri yada ivmelenmesi üzerine integrasyon yöntemleri ile diğer parametrelere dönüştürülmesi ile elde ettiğimiz bu verileri, yetkilendirilmiş kuruluşlardan alıyoruz. Ülkemizde başlıca veri sağlayıcısı AFAD’ın TADAS veri tabanı. Açılan ara yüzde istenilen depremi filtreleme ile bulup istenilen verileri bilgisayarınıza indirmek mümkün. İndirilen ivme kayıtlarını ister kendi yazdığımız kodlar ile istersek de Seismosignal gibi kuvvetli yer hareketi verileri işlemek için yapılmış bir programa yüklüyoruz. Orada geoteknik deprem mühendisliğinin giriş konularından olan filtreleme işlemlerini uygulayıp verimizi istediğimiz hale getirebiliriz. Response spektra yani yanıt spektrumu gibi spektrumları da yine bu programlar üzerinden çizdirebiliriz.
Deprem hareketinin yorumlanması ve yapıya etki ettirilmesi için bu işlemler yapılmalıdır. Türk deprem yönetmeliği 2018’e göre dinamik hesaplarda 11’er deprem kaydı gerekiyor. İşte bu kayıtları hazırlayıp kullandığımız analiz programına gömmek ve sonuçlarını görmek için de seçtiğimiz 11 depremin her iki yönüyle olan deprem verilerini elde edip işlememiz gerekiyor.
AFAD dışında uluslararası verilere ulaşabileceğimiz bir diğer veri tabanı da PEER veri tabanıdır.
Burada anlattıklarımı uygulamalı bir şekilde görmek isterseniz UDEMY’de verdiğim Seismosignal ve Seismomatch dersini indirimli şekilde aşağıdaki linkten alabilir ve deprem mühendisliği ile ilgili temel bilgileri buradan edinebilirsiniz.
https://www.udemy.com/course/seismosignal-ogreniyorum/?couponCode=4C76DA96C7FAB68217C9
Burak Karaoğlu 